Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi Yüzyılların birikimini barındıran ve dolayısı ile her çetin dönemi müşkül de olsa arkada bırakıp kendine yeni yollar çizebilen bir yapıya sahiptir. Ancak yeni durumların çabuk kavrayışı halinde şaşaalı dönemler, geç kalındığında ise çöküntüler yaşanmıştır.
Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesinin önde gelen esnaf ve yöneticileri son 20-30 yıllık süreci yaşadılar, gördüler ve aylarca tartışarak çeşitli tahliller yaptılar. İş bu bilincin zihinlerde pekiştirilmesi ve organizasyona kalmıştı. Artık başka bir göz ile bakılmalıydı, perakendecilik gözü ile bakıldığında bölgemiz merkeziyetini ve önemini yitirmiş yeni çarşıları kendine rakip sayıyordu. Oysa burası hiçbir merkez ile mukayese götürmeyecek ve perakendecilik kıstası ile yeni çarşı ve AVM ‘ ler ile bir kefeye konulmayacak kadar kıymetli bir mekândı.
Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi kadim Bursa ‘dan bizlere kalmış muazzam bir mirastır.Bağrında beslediği Hanlar Çarşılar Pazar yerleri Hamamlar Camiler v.b. nadir yapılarıyla yüzyıllarca ihtiyaçların değişimi sürecine ayak uydurmuş ve hizmet vermiş Balkan ve Anadolu’nun en eski Alış Veriş Merkezidir.Yeni sürecin çok iyi kavranması ve o yönde organize olmak yeni kaderin bilinçli başlangıcıdır. Doğru olan bakış açısı budur. Böyle bakıldığında bu bölge Bursa’nın tam da merkezidir.O kadar ki bizce şehir bu merkeziyet anlayışıyla yeniden planlanmalıdır.
30’a yakın Han Çarşı ve Pazar yöneticisinin bir platform temelinde her ay yaptığı uzun soluklu ve yorucu toplantılarından çıkan ilk önemli tespit işte budur. Bu büyük bir anlayış değişikliği ve yeni bir geleceğe bakma açısıdır. Henüz bütün bölgenin bilincine yerleşmemişse dahi büyük adımlar atılmıştır.
İkinci tespit ise sınırları, doğası ile çizilmiş, hanlar, çarşılar ve Pazar yerlerinden oluşan coğrafi iktisadi, tarihi, fiziki yapı ve özellikle sosyal kültür ve alışveriş anlayışı ile özel bir bölge oluşudur.Bu bölge, tartışmalar ve irdelemeler sonucu “Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi” olarak isimlendirildi.Ve yeni oluşum ise Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi Platformu olarak adlandırıldı.
Üçüncü tespitimiz ise, madem bu bölge özel bir bölge ve hatta çok özel bir bölge öyleyse özel olarak ele alınmalı , özel idareye sahip olmalı (Mütevelli Heyeti gibi) ,esnafı özel bir teşkilatlanmaya sahip olmalı ve hatta bu ve Türkiye deki diğer benzeri bölgeler için bir kanun çıkartılmalıdır.
Bu ana tespitler doğrultusunda en önemli görevin atalarımızdan gelen gelenek ve modern hayatın organizasyon ilkeleri doğrultusunda teşkilatlanma olmalı idi. Bu bölgenin en büyük zaaflarından birisi bu idi. Organize olmadan ileriye yürümenin güç, sancılı ve masraflı olacağı açıktı.Aylık toplanan yöneticiler 7 kişilik bir icara kurulu seçti ve bu strateji doğrultusunda vazifelendi.Artık sıra kent ile tanışmaya gelmişti.
Bir geniş basın toplantısı yapıldı. Yapımız, ilkelerimiz ve hedeflerimiz özetle anlatıldı. Daha sonra bu bilgileri zenginleştirip dosyalayarak başta Sn. Vali olmak üzere B.Ş.B. Başkana Osmangazi B.Başkanı, esnaf , ticaret ve sanayi, mimarlar, inşaat mühendisleri, şehir planlamacıları odaları ve il kültür ve turizm müdürlüğü başta olmak üzere bir çok kurum ve kuruluşlar ziyaret edildi. Yeni ve eski Belediye Başkanları Bilim Adamı ve araştırmacılar gibi otoriteler kahvaltılı ve yemekli toplantılara davet edilip kendileri dinlendi. Her fırsatta bölgemizi ziyaret eden siyasilere bölgemiz eksikleri ve yasal çerçeve hakkında hazırlanan dosyalar verildi. 2–3 ay gibi kısa bir sürede kent, platformu tanımakla kalmamış büyük coşku ile destek vermiştir.
Bazen gece yarılarına kadar yoğun emek verilen çalışmalar çetin tartışmalar ve büyük gayret ile adım adım yeni dönemin bilinçlenme çalışmaları paralelinde bölge ile ilgili somut çalışmalar yürütüldü. Bu çalışmalar sonucu ileriye yönelik bir tespite daha ulaşıldı. Bölge bir cazibe merkezi haline getirilmeli idi. Bu amaçla bölgeye yapılan bütün yatırımlar Tarihi özelliğin ortaya çıkartılması yanında modern yaşamın gereklerinin de kazandırılması (modern tuvalet ağı, ulaşım kolaylığı, oturma ve etkinlik alanları, yön tabelaları, haritalar, esnaf eğim programları v.b.)doğrultusunda olmalıdır.Bu konuda da ayrıntılı çalışmalar yapılıp dosyalar halinde ilgili yerlere iletilmiştir. Amaç devlet ve yerel yöneticilerin var olan ilgisini daha da mütemerkiz hale getirmek ve sonuçta 20–30 yılda yapılacakları 5–10 seneye indirmekti. Böylece geç kalınmışlık bir nebze de olsa telafi edilecektir.
Çok daha öncelerden kıvılcımlanan bu hareket son 2 buçuk sene içinde çok yoğun ve teşkilatlı hale getirildi. Nihayet işlerin daha hızlı yürümesi ve artan mali ihtiyaçların değişik projelerle karşılanması ve her şeyin kanun çerçevesinde yürütülmesi için esasen bölgedeki tüzel kişilerden (dernekler, yönetimler) ve gerçek kişilerden oluşacak hukuki bir yapıya gidildi. platformun adı ise B.T.Ç.H.Birliği olarak değiştirildi.
BTÇH Birliği Adına
Dr. Mehdi Kamruz
Bursa'da güneyinde Atatürk Caddesi,kuzeyinde Cumhuriyet Caddesi,doğusunda Gökdere Bulvarı,batısında Cemal Nadir Caddesi olarak tanımlanan bölgenin, tarihi dokusunun korunmasına, sosyal yaşamın ihtiyaç ve gereklerinin çağa uygun bir şekilde giderilmesine, toplam gelirir arttıran bir CAZİBE MERKEZİ haline getirilmesine çalışmak.
1. Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi Yüzyılların birikimini barındıran ve dolayısı ile her çetin dönemi müşkül de olsa arkada bırakıp kendine yeni yollar çizebilen bir yapıya sahiptir. Ancak yeni durumların çabuk kavrayışı halinde şaşaalı dönemler, geç kalındığında ise çöküntüler yaşanmıştır. Kalın çizgilerle çizdiğimiz Bugünkü sürece salt perakendecilik ve geçmişi arama özlemi açısından bakılır ise hüsran, tarih turizmi açısından bakıldığında ise bölgeyi parlak bir gelecek beklemektedir.
2. Bölge yerli ve yabancı turizme yönelik dükkânların yanı sıra yüksek kalite ve hatta markalaşmış kestane şekeri, süt mamulleri, kebap, köfte, Bursa geleneksel yemekleri, kuyum, havlu ve tekstil gibi yerel tad ve ürünlerin şık ve temiz, ancak geleneksel kalıplar içinde sunulmasına doğru gitmelidir. Kayhan ve reyhan gibi sınırlarımız içinde kalan veya komşu mahallelerdeki sokakların koruma altına alınması ve güzelim sivil mimari örneklerimizin işlevlendirilmesi(Butik hotel, muhtelif tadlar sunan lokantalar, muhallebiciler, çok şık kahveler, pastaneler v.b.) bölgenin kaderinin içine girmiştir artık. Bu mekânların Erguvanlar ve rengârenk gül bahçeleri içinde, musiki eşliğindeki ahengi yerli ve yabancı konukların ikinci bir günlerinin de dolu geçmesine büyük katkısı olacaktır.
3. Memleket çapında Bursa Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi gibi bölgeler için özel yasa çıkartılmalı ve Yönetimi Yerel yönetimler, İl Özel İdaresi, koruma Kurulu, Emniyet Müdürlüğü ve BTÇH Birliği, Kültür Turizm Vakfı gibi kuruluşlardan müteşekkil bir Mütevelli Heyetine verilmelidir. Bütünlüğü ve özelliklerini muhafaza edici bir dış görünüm nizamnamesi çıkartılması ise hemen bugün girişilmesi gereken vazifedir.
4. İl ve Yerel Yönetimler ve Özel Sektör yatırımlarında bu strateji ve bölgenin merkeziyeti göz önünde tutulmalıdır.
5. BTÇH Birliği özgün yapısı ve 2.5 yıllık faaliyetleri ile, değil bölgenin Bursa’nın en önemli sivil toplum örgütülerinden biri haline gelmiştir.Bize kalırsa en önemli başarısı da bizzat kendisi ve kendisi olmak için bu müddet içinde birçok engele karşı başarısıdır.İl ve Kent Yönetimleri ile bölgedeki 3500 esnafın birlikteliği ve hemahenk yürümesi BTÇH ve Bursa için elzemdir. İster idare isterse esnafımızca olsun bu beraberlik canı gönülden desteklenmeli ve pekiştirilmelidir. İşte bütün SIR buradadır. Aksi taktirde büyü bozulacaktır.