BURSA VE ÇEVRESI | TRILYE (ZEYTINBAĞI)

TİRİLYE SAYFASI Trilyalı Butik Otel KATKILARIYLA HAZIRLANMIŞTIR

Şirin ve tarihi bir beldedir. Antik çağlardan itibaren tarih sahnesinde bulunmuştur. Bizans-Rum mimarisini yansıtan evleri ve tarihi kiliseleriyle dikkat çeker. Nüfus mübadelesinden önce, köy nüfusu ağırlıklı olarak, Rumlardan oluşmaktaydı. Mübadeleden sonra, köye Girit ve Bulgaristan göçmenleri yerleştirildi. Adı resmen Zeytinbağ olarak değiştirilse de, Tirilye adı yaygın olarak kullanılmaya devam edildi.

Zeytin
Tirilye`nin, orta boyda, küçük çekirdekli, çekirdeği zeytine yapışmayan, sofralık zeytinleri: salamura yöntemiyle, 3-4 yıl saklanabiliyor. Son yıllarda, yöre turistik bir önem kazandığından, kasaba halkı topladıkları zeytini, kendi yaptıkları zeytin yağını, evlerinin ve dükkanlarının önünde, gelen turistlere satıyorlar.

Balıkçılık
Tirilye barbunya balığının anavatanı olarak biliniyor. Eskiden, dere ağzında bol barbunya bulunduğu ve Doğu Roma İmparatorlarına, buradan barbunya balığı gittiği rivayet edilir. Günümüzde, sahildeki balık lokantaları, özellikle hafta sonları deniz kenarında balık yemek isteyen Bursalılar ile doluyor.

Sit Alanı Tirilye
Bizans, Rum ve Osmanlı mimarisinin izlerini taşıdığı için, 1980 lerden bu yana, birinci derece SİT alanıdır. Burada bulunan 7 kiliseden, üçü günümüze kadar gelebilmiştir.

İpek Böceği
Zeytinbağı`nda, eskiden ipekböceği yetiştirilirmiş. Zeytinlerin ilaçlanması nedeniyle, zamanla ipekböceği olayı tarihe karışmış.

Evler
Bölge SİT alanı ilan edildiği için, Tirilye`nin dar sokaklarında dolaşırken, eski ahşap cumbalı, kagir evlere rastlayacaksınız.

Köyün antik dönemdeki adı: Caesareia veya Briyllios olarak geçmektedir. Trilye adı: Briyllius`tan gelmiş olmalı. Bizans kasabası Tirilye, 1330 larda Osmanlı kasabası olmuş ve Tokat, Kütahya, Kastamonu`dan gelen Müslümanlar, kasabaya yerleştirilmişler. 1900 lerin başlarında, Mahmut Şevket Paşa Kasabası adını almıştır. 1924 yıllarındaki mübadele sonrası ise, Girit ve Selanik göçmenleri kasabaya yerleştirilmiş, kiliseler dahi, gelen göçmenlere mülk olarak verilmiştir. Kasabanın Rum halkı ise, Atina yakınlarındaki Rafine ve Neon kasabalarına gitmişlerdir. Daha önceki yıllarda Tirilye`de oturanlar: turistik amaçla, sıkça beldeye geliyorlar. Zaten, Yunanistan`daki Tirilye ile Türkiye`deki kardeş şehir ilan edilmişler. Tirilye, 1963 yılında Zeytinbağı adını almıştır. Zeytinbağ adı, kasabadaki zeytincilik uğraşısından gelir.
Tirilye Adının Kaynağı: Tri (üç), ilya (papaz)’dan meydana geldiği söyleniyor. Hıristiyanlığın ilk konsili toplantısında, muhalif üç din adamı; Aya Yani, Aya Yorgi ve Aya Sotiri aforoz edilirler. Müritleriyle birlikte, Tirilyenin bulunduğu yere yerleşirler.

TİRİLYE`DE BAŞLICA GEZİLECEK YERLER

Resimli Kilise-Kemerli Kilise (Panagia Pantobalissa Kilisesi)

1676 yılında, Dr.J.Covel tarafından hazırlanan el yazması bir belgede: kilisenin Panagia Pantobasillissa`ya (Meryem`e) adandığı belirtiliyor. İlk yapının: duvar tekniği ve başka özellikleri göz önünde bulundurularak, 13`ncü yüzyıl sonlarında yapıldığı kabul edilmektedir. İlk tabaka freskoları: 14`ncü yüzyıl başlarına, ikinci tabaka freskoları ise, 18`nci yüzyıla (1723) tarihlenmektedir. İlk yapıldığında: kilisenin sütunlarının, İskenderiye`den getirtildiği ve tarihte duvarına ilk resim yapılan kilise olduğu söyleniyor. Kemerli kilise de denilen bu kilise: kasabanın denize yukarıdan bakan bir mahallesinde bulunuyor. Ama, maaselef, o ününü veren duvar resimlerini görmek, içeri bile giremeyebilirsiniz. Bugün terkedilmiş durumda. Kapısı kapalı, ancak duvar deliklerinden belki resimlerin bir kısmını görebilirsiniz. Zaten, buranın kilitlenmesinin sebebini de, bu resimleri görünce anlıyacaksınız. Çünkü, resimlerin üzeri, çeşitli şekilde kazınmış, isim ve yazılarla dolu, yani resimler bozulmuş.

Aya Yani Manastırı (Taş Mektep)

İskele caddesinin batısındaki tepede bulunmaktadır. Yapının üzerindeki bir taş oymadaki yazıda: "M.Mypıdhs Apxıtektwn 1909" ifadesinden, mimarı ve yapım yılı anlaşılabilir. 1909 yılında, Papaz Okulu olarak neo-klasik tarzda inşa edilen, 1988 yılına kadar, İlkokul olarak kullanılan Taş Mektep adını almış, görkemli bir yapıdır. Kıbrıs Eski Cumhurbaşkanı Başpiskopos Makarios`un, bu okulda eğitim aldığı ifade edilmektedir. Bu okulun müdürü, sonradan İzmir Metropoliteni olan Chrisostomos`tur. Bu bina 1924 yılında şehit, öksüz ve yetim çocukların okudukları "Darel Eytam Okulu" olarak, Kazım Karabekir Paşa tarafından açılmıştır. Günümüzde Uludağ Üniversitesine aittir. Restorasyonu tamamlanarak, Meslek Yüksek Okulu olarak kullanılmaktadır.

Tarihi Çamlı Kahve

Taş Mektep yanından yukarı çıkıldığında, Tirilye`nin balkonu olarak tabir edilen buraya varacaksınız. Tirilye`de bulunup da, çamlı kahve`de çay-kahve içmeden ayrılmak olmaz. Yorgunluğunuzu burada gidermeyi deneyin. Burada asırlık çınarların altında, denize ve zeytin bahçelerine bakarak çay içebilirsiniz. Daha önce kullanılmaz durumda olan bu alan, şimdi pırıl pırıl bir çay bahçesi. Püfür püfür esiyor ve manzara şahane. Tam bir tepe olduğu için çevredeki yöreler kuşbakışı görülebiliyor.

Kapanca Limanı

Tirilye`de, Roma döneminden kalan Kapanca bölgesindeki antik liman; her tarih döneminde, en önemli kıyı ulaşımının stratejik odak noktası olmuştur. Tarihsel kaynaklarda: 9`ncu yüzyıldan 14`ncü yüzyıla kadar Tirilye ve çevresinin ne durumda olduğu hakkında fazlaca bilgi yok. Ancak, 1261 yılında Nimpheaum Antlaşması ile Mikhael Palaiologos tarafından Cenevizlilere Marmara sahillerinde ticaret garantisi verilince, Cenevizlilerin Appolonia Gölü kuzeyinden elde edilen tuz madeni ihracında Tirilye ve Apomeia (Mudanya) limanlarını kullandıkları belirlenmiş. Bu tarihlerde, Tirilye`nin önemli bir liman kenti olduğu varsayılıyor. Burası, ayrıca, bereketli topraklarından elde edilen ürünleri Bizans imparatorluğunun merkezine aktaran, kendi ticareti açısından da işlevsel önemi büyük olan bir liman kentidir. Pekçok film ve diziye (Cumhuriyet, Melekler Adası, Sev Kardeşim, Kezban Yenge) ev sahipliği yapmış olan şirin küçük bir kasaba. Mudanya ilçesine 10 kilometre uzaklıkta olan Zeytinbağı (eski adıyla Trilye) tarihi kiliseleri ve evleri, nefis balık ve zeytinyağı için gezilmeye, görülmeye değer.