KÜTAHYA HAN (ÇUKURHAN)

Hakkında

Tuzpazarı Caddesinde bulunan hanı, Yıldırım Bayezıt’ın damadı Emir Sultan adına yaptırmıştır. II. Murat dönemi yapılarındandır.


   Kütahya Han, Bursa Tuzpazarı Caddesinde, 727 m2 taban alanı üzerinde, iki katlı, orta avlulu, kesme taş ve tuğla ile örülmüş kargir, birinci derece tarihi eser konumunda anıtsal bir yapıdır.
Kütahya Han'ın birinci katında orta büyüklükte (12-16 m2) 19 adet han odası, zemin katında ise 18 adet büyük boy (20-25 m2) oda / bölüm ve ufak ölçeklerde çeşitli han gedikleri vardır.
Kütahya Hanın biri güney yönünde Tuzpazarı Caddesi üzerinde 2.20 mt genişliğinde, diğeri batı tarafında Nalıncılar Sokak üzerinde 3.50 mt genişliğinde olmak üzere iki adet giriş kapısı mevcuttur.

  Duvarları kesme taş ve tuğla ile yapılmıştır. 1608 yılındaki Celali isyanında han büyük zarar görmüştür.

  Kütahya adı Kite veya Kutikie’den gelmiş olmalıdır. Çünkü bazı belgelerde Kite ve Kite’nin Rumcası olan Kutikie olarak anıldığı görülmüştür. Olasılıkla bir galat olmak üzere Kütahya denilmiştir.

   Kütahya Han, erken Osmanlı dönemine ait çok çeşitli yapının bulunduğu, Bursa'nın tarihi dokusunun merkezi olan Hanlar Bölgesinde, tarihi ticaret yolları ile başlayıp günümüze kadar süren Bursa ticaret hayatının can damarı konumundaki 1,5 km uzunluğunda ana çarşı yolu olan Kapalı Çarşı – Uzun Çarşı güzergahındadır.
Kütahya Han’ın da içinde yer aldığı Hanlar Bölgesinin bu tarihi dokusu, Bursa halkının yanı sıra, şehrimize gelen yerli ve yabancı ziyaretçiler açısından önemli bir çekim merkezi konumunda olmasından dolayı kayda değer bir turizm potansiyeli yaratmaktadır.
Hanlar Bölgesinde geniş kapsamlı olarak yapılmakta olan restorasyon, iyileştirme ve dönüşüm çalışmaları doğrultusunda gözde bir alışveriş, sosyal yaşam ve turizm ortamı olan bölgeye gösterilen ilgi her geçen gün daha da artmaktadır. Geçmiş yıllarda İstanbul'da Tarihi Yarımada veya Beyoğlu bölgelerinde gözlemlenen olumlu, başarılı ve hızlı değişim, bölgemizde de hayata geçmektedir.
Bölgenin iyileştirme, geliştirme ve tarihi eserlerin topluma kazandırılma projeleri, günümüz ticari ve sosyo ekonomik ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Osmangazi Belediyesi tarafından titizlikle takip edilmekte ve katkılarıyla restore edilip topluma kazandırılmaktadır. Bütün bu çalışmalar neticesinde,
Bursa Hanlar Bölgesi, Unesco'nun Dünya Kültür Mirası listesine aday olup bu listeye girme aşamasına gelmiştir.
 

   Son yıllarda Uzunçarşı’nın altında, çukurda kaldığı için Çukur Hanı olarak anıldığı görülmüştür. Hanın bugün alt katındaki hücrelerin dışındaki tüm bölümler yıkılmıştır. Duvarları kesme taş ve tuğlayla örülmüştür. Ortasında mescidi yoktur. Özelikle güney yönündeki zemin kat mahzenleriyle batı yönündeki kapı kemeriyle, merdiven ve birkaç oda kalmıştır. Kuzeydeki bölüm ise kısmen yıkılıp, yerine apartman yapılmıştır.

Raif Kaplanoğlu